Stemmer, der veksler

Joanna Cymbrykiewicz, Aleksandra Wilkus, Aldona Zańko, „Stemmer, der veksler” – nogle bemærkninger om det dansk-norske litanidigt som fænomen fra middelalderen til 1600-tallet, „Nordica” 32 (2015).

Termin „litanii” używany jest przede wszystkim na określenie modlitwy responsoryjnej, typowej dla rzymskokatolickiej i prawosławnej tradycji kościelnej. Poza tym podstawowym umiejscowieniem, litanijne formy i formuły można jednak znaleźć także w poezji. Jest to więc zajwisko literackie pewnego typu wiersza, semantyką i strukturą nawiązującego do modlitwy litanijnej, które w artykule nazywane jest „wierszem litanijnym” i omawiane w ramach, wprowadzonej przez Witolda Sadowskiego, terminologii litanijnych genów, określającej różne „tony” czy warianty, jakie oferuje wiersz litanijny. Mimo obecności we wszystkich głównych literaturach europejskich, wiersz ten pozostaje nadal słabo zbadany. Celem artykułu jest więc opisanie od strony historycznoliterackiej rozwoju duńsko-norweskiego wiersza litanijnego od średniowiecza, kiedy zaczyna się jego występowanie, przez renesans, kiedy w obliczu reformacji usuwa się on do tła, do baroku, kiedy na nowo odżywa. Dzięki temu artykuł naświetla ważną część duńsko-norweskiego dziedzictwa literackiego z okresu, kiedy te dwa państwa stanowiły polityczno-kulturową jedność.